Μετάβαση στο περιεχόμενο

Λίμνη Μπάλατον

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Λίμνη Μπάλατον τον χειμώνα

Συντεταγμένες: 46°50′N 17°44′E / 46.833°N 17.733°E / 46.833; 17.733

Λίμνη Μπάλατον
Τύπος λίμνηςΛίμνη ρήγματος
ΕισροήΠοταμός Ζάλα
ΕκροήΣιο
Λεκάνη Απορροής5.174 τ.χλμ.
Χώρες ΛεκάνηςΟυγγαρία
Μέγιστο Μήκος77 χλμ.
Μέγιστο Πλάτος14 χλμ.
Έκταση592 τ.χλμ.
Μέσο Βάθος3,2 μ.
Μέγιστο Βάθος12,2 μ.
Όγκος Νερού1,9 κ.χλμ.
Όχθη236 χλμ.
Ύψος Επιφάνειας104,8 μ.
ΠόλειςΚέστχεϊ, Σίοφοκ, Μπάλατονφυρεντ
Αναφορές[1]

Η λίμνη Μπάλατον (Balaton) είναι μεγάλη λίμνη γλυκού νερού στην Ουγγαρία, στην περιοχή της Υπερδουναβίας, νοτιοδυτικά της Βουδαπέστης. Με έκταση 592 τ.χλμ. είναι η μεγαλύτερη λίμνη στην Κεντρική Ευρώπη[2] και ένας από τους κυριότερους τουριστικούς προορισμούς στην Ουγγαρία. Η μεγαλύτερη εισροή νερού στη λίμνη είναι αυτή του ποταμού Ζάλα και το κανάλι του Sió η μοναδική εκροή.

Η ορεινή περιοχή της βόρειας όχθης της Μπάλατον, ο Βακονικός Δρυμός, είναι γνωστή για την ιστορία της και για την οινοπαραγωγή της, ενώ η πεδινή νότια όχθη είναι γνωστή για τα θέρετρά της.

Ονομασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα Μπάλατον ετυμολογείται από τη σλαβική λέξη blato, που σημαίνει «βούρκος» ή «βάλτος» (από την πρωτο-σλαβική boltьno). Ο Σλάβος πρίγκιπας Πρίμπινα άρχισε να χτίζει τον Ιανουάριο του 846 μ.Χ. ένα μεγάλο φρούριο ως έδρα του και αρκετές εκκλησιές στην περιοχή της λίμνης, γύρω από τη θέση του σημερινού Ζάλαβαρ. Το φρούριο αυτό περιβαλλόταν πράγματι από δάση και βάλτους κατά μήκος του ποταμού Ζάλα[3][4][5]. Το ισχυρότατα οχυρωμένο φρούριο-πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου του Μπάλατον, που έγινε γνωστό ως Μπλάτνοχραντ ή Μόοσμπουργκ («Φρούριο των Βάλτων») χρησίμευσε ως προπύργιο κατά των επιδρομών των Βουλγάρων και των Μοραβών[3][4][5].

Οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν τη λίμνη Lacus Pelso («Λίμνη Πέλσο»)[6]. Το Pelso προέρχεται από μία τοπική ονομασία για τη λίμνη, πιθανώς από τη γλώσσα των Ιλλυριών που κάποτε κατοικούσαν στην περιοχή. Οι παλαιογλωσσολόγοι εικάζουν ότι pelso σήμαινε «ρηχός» στα ιλλυρικά. Αυτή η εικασία βασίζεται στην ύπαρξη της (αβέβαιης) πρωτοϊνδοευρωπαϊκής ρίζας *pels-.

Το γερμανικό όνομα της λίμνης είναι Πλάτενζεε (Plattensee). Είναι απίθανο ότι οι Γερμανοί ονόμασαν τη λίμνη έτσι από το αβαθές της, καθώς το επίθετο platt προέρχεται από ελληνική ρίζα και εντάχθηκε στη γερμανική μέσω της γαλλικής μόλις τον 17ο αιώνα[7][8]. Το μέσο βάθος της Μπάλατον (3,2 μέτρα)[9] δεν είναι ασυνήθιστο για την κεντρική Ευρώπη (π.χ. το μέσο βάθος της γειτονικής Νοϊζίντλερ Ζέε είναι μόλις 1 μέτρο)[10].

Φυσικά χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λίμνη Μπάλατον συγκεντρώνει τα νερά από μία λεκάνη απορροής με έκταση 5174 τ.χλμ.[1]. Ολόκληρη αυτή η έκταση βρίσκεται μέσα στα όρια της Ουγγαρίας. Παρά το μικρό μέσο βάθος της των 3,2 μέτρων, είναι μία ρηξιγενής λίμνη, δηλαδή δημιουργήθηκε πάνω από ένα αρχαίο γεωλογικό ρήγμα. Το σχήμα της λίμνης είναι μακρόστενο με μόνο αξιόλογο ακτογραφικό χαρακτηριστικό τη χερσόνησο Τίχανι. Το μήκος της Μπάλατον είναι 77 χλμ., το πλάτος της 14 χλμ. και το μέγιστο βάθος της μόλις 12,2 μέτρα. Ο μέσος όγκος των νερών της υπολογίζεται σε 1,9 κυβικό χιλιόμετρο, λιγότερο δηλαδή από το διπλάσιο του μέγιστου όγκου της τεχνητής λίμνης του Μόρνου στην Ελλάδα. Το μέσο συνολικό μήκος της όχθης της Μπάλατον είναι 236 χλμ. Η μέση επιφάνειά της βρίσκεται σε υψόμετρο 104,8 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας[11].

Κλίμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λίμνη Μπάλατον επηρεάζει την ετήσια βροχόπτωση της περιοχής: Η περιοχή της Μπάλατον δέχεται περίπου 50 ως 70 χιλιοστά μεγαλύτερη ποσότητα βροχής από το μεγαλύτερο μέρος της Ουγγαρίας, με περισσότερες συννεφιές και λιγότερο ακραίες θερμοκρασίες. Η επιφάνεια της λίμνης παγώνει κατά τους ψυχρότερους χειμώνες. Το μικροκλίμα γύρω από τη λίμνη κατέστησε και καθιστά και σήμερα την περιοχή της ιδανική για αμπελοκαλλιέργεια. Η λίμνη, παίζοντας τον ρόλο καθρέφτη, αυξάνει την ποσότητα του ηλιακού φωτός που δέχονται οι αμπελώνες γύρω από αυτή. Αυτή η «προσομοίωση» μεσογειακού κλίματος, σε συνδυασμό με κόκκους ηφαιστειογενών πετρωμάτων στο έδαφος, έχει καταστήσει την περιοχή ονομαστή για τα κρασιά της ήδη από τη ρωμαϊκή εποχή[12].

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης της Μπάλατον κατά την αρχαιότητα

Παρότι λίγοι οικισμοί στη λίμνη, όπως το Μπάλατονφυρεντ και το Χέβιζ, υπήρξαν από αιώνες τόπος διακοπών για την ουγγρική αριστοκρατία, μόλις από τα τέλη του 19ου αιώνα η μεσαία τάξη της χώρας αρχισε να επισκέπτεται τη λίμνη[13]. Η κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής το 1861 και το 1909 αύξησε σημαντικά τον τουρισμό, αλλά η μεταπολεμική τουριστική έκρηξη της δεκαετίας του 1950 ήταν ακόμα μεγαλύτερη.

Η πολεμική Επιχείρηση Frühlingserwachen διεξάχθηκε στην περιοχή της Μπάλατον τον Μάρτιο του 1945 και σε πολλές βρετανικές ιστορίες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου αναφέρεται ως η «Επίθεση της Λίμνης Μπάλατον». Η μάχη ήταν μία γερμανική αντεπίθεση από την 6η στρατιά του Ζεπ Ντίτριχ μεταξύ της 6ης και της 16ης Μαρτίου 1945, και κατέληξε με νίκη του Κόκκινου Στρατού. Αρκετά συντρίμματα από Ilyushin Il-2 έχουν ανασυρθεί από τη λίμνη μετά την κατάρριψή τους κατά τους τελευταίους μήνες του πολέμου.

Μεταπολεμικά η Μπάλατον εξελίχθηκε σε μείζονα τουριστικό προορισμό για τους Ούγγρους εργαζόμενους και ειδικότερα για επιδοτούμενες εκδρομές των μελών των εργατικών ενώσεων. Επιπλέον, προσέλκυε πολλούς Ανατολικογερμανούς και άλλους τουρίστες των ανατολικών χωρών. Οι Δυτικογερμανοί μπορούσαν επίσης να την επισκεφθούν, καθιστώντας τη λίμνη έναν τόπο συνάντησης για οικογένειες και φίλους που είχαν χωρισθεί από το Τείχος του Βερολίνου μέχρι το 1989[14]. Η κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ μετά το 1991 επέφερε τη βαθμιαία αλλά σταθερή μείωση στους αριθμούς των Ούγγρων επισκεπτών με τους χαμηλότερους μισθούς.

Τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από τις τρεις κυριότερες πόλεις (βλ. παρακάτω), τα σημαντικότερα θέρετρα γύρω από τη λίμνη είναι το Ζάμαρντι στη νότια όχθη, τόπος διεξαγωγής του Balaton Sound, ενός αξιοσημείωτου φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής από το 2007, και το Μπάλατονκενέζε, που έχει φιλοξενήσει πολλά φεστιβάλ παραδοσιακής γαστρονομίας.

Η κορύφωση της τουριστικής περιόδου εκτείνεται από τον Ιούνιο μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Η μέση θερμοκρασία του νερού το καλοκαίρι είναι 25 °C, κάτι που καθιστά το κολύμπι στη λίμνη δημοφιλές. Οι περισσότερες πλαζ στις όχθες αποτελούνται είτε από χλόη και βότσαλα, είτε από την πηλώδη άμμο που καλύπτει και το μεγαλύτερο μέρος του βυθού της λίμνης. Πολλά θέρετρα διαθέτουν τεχνητές πλαζ από πρόσθετη άμμο εισαγωγής. Οι τουριστικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν επιπλέον την ιστιοπλοΐα, το ερασιτεχνικό ψάρεμα και άλλα θαλάσσια αθλήματα, καθώς και περιπάτους στην εξοχή, τους γύρω λόφους και στα οινοποιεία της βόρειας όχθης. Η νυχτερινή ζωή πάλι είναι εντονότερη στη νότια όχθη. Η χερσόνησος Τίχανι αποτελεί ιστορικό μέρος. Το Μπάντατσον είναι ένα ηφαιστειογενές ύψωμα και οινοπαραγωγός περιοχή, όσο και θέρετρο. Σήμερα η λίμνη περιβάλλεται σχεδόν τελείως από χωριστούς ποδηλατόδρομους για τη διευκόλυνση του ποδηλατικού τουρισμού. Παρότι η κυρίως τουριστική περίοδος στη Μπάλατον είναι το καλοκαίρι, η λίμνη προσελκύει και χειμερινούς επισκέπτες, οι οποίοι κάνουν πατινάζ, έλκηθρο, ή αρέσκονται στο ψάρεμα με τρύπα στον πάγο, όταν η λίμνη παγώνει.

Η περιοχή της Μπάλατον εξυπηρετείται από το Διεθνές Αεροδρόμιο Σάρμελεκ («Fly Balaton»).

Κάποιοι άλλοι παραθεριστικοί οικισμοί είναι οι Μπάλατοναλμαντι, Μπάλατονμπογκλαρ, Μπάλατονλελε, Φόνιοντ και Βονιαρτσβασχέγκι.

Πόλεις και κωμοπόλεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πόλεις και κωμοπόλεις στις όχθες της Λίμνης Μπάλατον

Οι κυριότερες παραλίμνιες πόλεις είναι το Κέστχεϊ στο δυτικό άκρο, το Σίοφοκ και το Μπάλατονφυρεντ. Αναλυτικότερα:

Βόρεια όχθη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα ανατολικά προς τα δυτικά:

Μπάλατονφουκαγιαρ - Μπάλατονακαρατια - Μπάλατονκενεσε - Μπάλατονφυζφε - Μπάλατοναλμαντι - Αλσόερς - Παλόζνακ - Τσόπακ - Μπάλατοναρατς - Μπάλατονφυρεντ - Τίχανι - Ασόφου - Έρβενιες - Μπάλατονουντβαρι - Φέβενιες - Μπάλατονακαλι - Ζάνκα - Μπάλατονσεπεσντ - Σέπεσφυρντου - Ρέβφιλεπ - Πάλκιοβε - Άμπραχαμχεγκι - Μπάλατονρεντες - Μπαντατσσόνιτομαϊ - Μπαντάτσσονι - Μπαντάτσσονιτερντεμιτς - Σίγκλιγκετ - Μπάλατονεντεριτς - Μπάλατονγκιερεκ - Βονιαρτσβασχέγκι - Γκιενέσντιας - Κέστχεϊ

Νότια όχθη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα ανατολικά προς τα δυτικά:

Μπάλατονακαραντια - Μπάλατοναλιγκα - Μπάλατονβιλαγκος - Σόστο - Σάμπαντιφυρντου - Σίοφοκ - Σέπλακ - Ζάμαρντι - Σάντοντ - Μπάλατονφελντβαρ - Μπάλατονσαρσο - Μπάλατονσεμες - Μπάλατονλελε - Μπάλατονμπογκλαρ - Φόνιοντ - Μπελάτελεπ - Μπαλατονφένιβες - Μπαλατονμαρίαφυρντου - Μπαλατονκερεστούρ - Μπαλατονμπερένι - Φενέκπουστα

Εικόνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Herschy, Reginald W.· Fairbridge, Rhodes W. (1998). Encyclopedia of Hydrology and Lakes. Springer Publishing. ISBN 978-0-412-74060-2. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2012. 
  2. ↑ «Lake Balaton». Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2008. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Bartl 2002, σελ. 19.
  4. ↑ 4,0 4,1 Róna-Tas 1999, σελ. 243.
  5. ↑ 5,0 5,1 Goldberg 2006, σελ. 85.
  6. ↑ http://books.google.com/books?id=UDIOAQAAMAAJ&q=Lacus+Pelso&dq=Lacus+Pelso&hl=sk&sa=X&ei=f_riT6-iBY-1hAfP54nOAw&redir_esc=y
  7. ↑ Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache, 24. Aufl., s. v.
  8. ↑ http://www.woerterbuchnetz.de/DWB/wbgui_py?bookref=13,1903,38 the Grimm dictionary
  9. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2012. 
  10. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2012. 
  11. ↑ Ο Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας των εκδ.«Πάπυρος/Fratelli Fabbri Editori» δίνει 106 μέτρα για τη δεκαετία του 1960.
  12. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2012. 
  13. ↑ Balton History Αρχειοθετήθηκε 2020-07-28 στο Wayback Machine. at Lonely Planet
  14. ↑ «German unity at Lake Balaton – a European history». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φεστιβάλ:

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λίμνη_Μπάλατον&oldid=9077114"